هنگامه خاندوزی، بازار؛ سویا یک محصول استراتژیک بوده که بیش از ۵۰ سال است در گلستان کشت می شود اگر چه ما در این محصول خودکفا نیستیم و واردات آن از کشورهای نظیر آرژانتین، برزیل و هندوستان انجام می شود اما سویاهای وارداتی در روغن کشی کیفیت سویای گلستان را ندارد.
با توجه به کیفیت بالای سویای گلستان و استراتژیک بودن آن متاسفانه شاهد کاهش کشت این محصول در سال های اخیر بودیم به نحوی که دور از انتظار نیست سویا نیز به سرنوشت پنبه دچار شود. امروز از سرزمین طلای سفید با آن همه قابلیت فقط یک نام در گذشته مانده است و هر چقدر نیز مسئولان در این سال ها برای احیای این محصول تلاش کردند ثمری نداشت. سویا کاران گلستانی در چند سال اخیر به دلیل خشکسالی و تغییر اقلیم نتوانستند برداشت خوبی داشته باشند و با توجه به افزایش هزینه های تولید کشت سویا برای آنها صرفه اقتصادی ندارند.
افزایش آفات سویا
یک کشاورز گلستانی در گفت و گو با خبرنگار بازار گفت: هر سال به دلیل نیاز آبی کمتر سویا نسبت به شالی یک الی دو هکتار شالی کشت کرده و به واسطه چاه آب عمیقی که داشتم زمین های اطراف را اجاره و تا پنج هکتار سویا کشت می کردم.
کارشناس کشاورزی: به دلیل کیفیت پایین سموم، هر چقدر هم آفت کشی توسط کشاورز انجام شود باز هم به نتیجه نخواهد رسید
قنبر عسگری گفت: در چند سال گذشته کشت سویا مانند قبل نیست و علی رغم هزینه زیادی که به کشاورز تحمیل می کند اما عایدی خاصی برای وی ندارد. متاسفانه آفت این محصول زیاد شده و سموم نیز کارایی گذشته را ندارند، دو سال پیش از یک هکتار زمین یک تن محصول برداشت کردم و من که مالک زمین بودم متضرر شدم چه برسد به فردی که زمین را برای کشت محصول اجاره می کند.
وی با بیان اینکه امسال بعد از کشت گندم حدود دو هکتار زمین خود را بدون کشت رها کردم زیرا آب کافی برای کشت شالی ندارم و از طرف دیگر محصولی وجود ندارد که مطمئن باشم از کشت آن متضرر نخواهم شد یادآور شد: با تبلیغاتی که جهاد کشاورزی داشت سال پیش به کشت پنبه ترغیب شدم و اگر چه نسبت به چند سال گذشته پنبه خوبی برداشت کردیم اما پس از کسر هزینه های کارگری، کاشت، داشت و برداشت عایدی برای ما نداشت و حتی به اندازه کارگری خود درآمد نداشتیم.
سموم ماده موثر ندارند
سویا نسبت به شالی آب بسیار کمتری طلب می‌کند، توانایی تثبیت نیتروژن در خاک را دارد و از این طریق در تقویت خاک زمین مؤثر است. علاوه بر مصرف خوراک و انسان، در صنعت روغن کشی و تأمین غذای دام هم نقش ویژه ای دارد. به همین دلیل کارشناسان کشاورزی و مسئولان، کشاورزان را تشویق می‌کنند کشت سویا را جایگزین شالی کنند.
یک فعال و کارشناس بخش کشاورزی در گفت و گو با خبرنگار بازار به دلایل کاهش کشت سویا در منطقه اشاره و اظهار کرد: چند عامل به صورت زنجیره ای بر کاهش عملکرد سویا در منطقه تاثیر گذاشته است که اولین آن تغییر اقلیم است.
همجواری برخی محصولات کشاورزی با سویا آفت زا خواهد بود
محمدرضا مققصودلو افزود: علاوه بر آن آفات و امراضی که چند سال اخیر در منطقه بسیار افزایش یافته از جمله «سفید بالک» که باعث عقیم شدن سویا می شود، نبود سموم با ماده موثرهای قوی از شرکت های بزرگ و شناسنامه دار که در چند سال اخیر به دلیل تحریم نتوانستیم واردات آن را داشته باشیم هم سبب ایجاد شرایط فعلی شده است.
وی با بیان اینکه به دلیل کیفیت پایین سموم، هر چقدر هم آفت کشی توسط کشاورز انجام شود باز هم به نتیجه نخواهد رسید، خاطرنشان کرد: علاوه بر آن نبود بذرهای جدید از دیگر عوامل کاهش کشت سویا محسوب می شود.
همجواری محصولات آفت پذیر با سویا
این کارشناس ضمن بیان اینکه با بذرهای که در منطقه وجود دارد نهایتا یک کشاورز در هر هکتار می تواند سه تن برداشت داشته باشد اما با توجه به قیمت خرید تضمینی ۳۶ هزار تومان و با این هزینه های هنگفت، کشت سویا برای کشاورز توجیه اقتصادی ندارد، ابراز کرد: واردات سویا را از دیگر عوامل به وجود آمدن شرایط فعلی می دانیم همچنین باید تاکید کرد که آخرین باری که سویا کشت کردم به دلیل واردات بالای این سویا، محصول روی دست کشاورز ماند اما بعد از اینکه متوجه شدند روغن سویای گلستان مرغوبیت بیشتری دارد مجبور به خرید شدند.
مقصودلو در ادامه همجواری برخی محصولات کشاورزی با سویا را از دلایل دیگر افزایش آفت این محصول برشمرد و گفت: کشت چغندر مخصوص استان گلستان نیست اما در سال های اخیر سیاست جهاد کشاورزی به گونه ای بود که این محصول در گلستان ترویج داده شد و ریشه بسیاری از مشکلات در حوزه کشاورزی از جمله شیوع آفات به دلیل همجواری چغندر با سایر محصولات است.
وی با تاکید بر این مساله که یک سری از گیاهان میزبان اصلی آفات و بیماری ها هستند، افزود: مثلا اگر می خواهد یک مزرعه ۱۰۰ هکتاری ذرت را از بین ببرید بیاید هزار متر بادمجان در کنار آن کشت کنید زیرا بادمجان میزبان آفت کهنه است که از این محصول به دیگر محصولات سرایت می کند. یک سری آفات میزبان اولیه دارند سپس یک میزبان واسط و بعد از آن به مزارع هجوم می برند که چغندر چنین حالتی دارد و میزبان یک سری آفات و بیماری هاست که متاسفانه به دیگر محصولات سرایت داده می شود.
واردات ۹۵ درصد دانه های روغنی و کنجاله سویا با سیاست های حمایتی
رئیس اتاق بازرگانی نیز در گفت و گو با خبرنگار بازار در خصوص کشت سویا گفت: سویا یکی از محصولاتی بود که گلستان در کشت آن در ردیف استان های برتر قرار داشت، طبق برنامه و برش استانی برای امسال ۲۰ هزار هکتار کشت سویا برای گلستان پیش بینی شده بود که تاکنون تنها ۱۰ هزار هکتار محقق شده است.
امیر یوسفی اظهار کرد: یکی از مشکلات در خصوص سویا مربوط به واردات این محصول است و حدود ۹۵ درصد دانه های روغنی و کنجاله سویا با سیاست های حمایتی وارد می شود. کشاورزی در استان به صورت خرد مالکی است به همین دلیل هزینه تمام شده کشاورز بالا است همچنن متاسفانه دولت برای خرید محصولات کشاورزی، تسهیلات را با تاخیر به بخش خصوصی می دهد تا بتواند مطالبات کشاورزان را بپردازد اما برای واردات ارز این اقدام به راحتی انجام می شود.
رییس اداره پنبه و دانه‌های روغنی جهاد کشاورزی گلستان: رغیب کشاورزان به کشت سویا و برگزاری کلاس های آموزشی انجام شده است
وی هم زمان بودن کشت سویا و شالی را از دیگر مباحثی برشمرد که سبب کاهش کشت این محصول شده است و افزود: کشاورز به جای اینکه سه هکتار سویا کشت کند یک هکتار شالی کشت می کند که توجیه اقتصادی بیشتری دارد.
کشاورزان رغبتی به کشت سویا ندارند
در شرایطی که سویا، این کشت تابستانه از توجیه اقتصادی مناسبی برای کشاورزان برخوردار نیست، زارعان گلستانی ترجیح میدهند اراضی خود را به کشت شالی، محصولی که از سود و بازار فروش مناسبی برخوردار است، اختصاص دهند اما علی موسی خانی رییس اداره پنبه و دانه‌های روغنی جهاد کشاورزی گلستان با بیان اینکه سال گذشته هشت هزار و ۵۰۰ هکتار سویا در استان کشت شد که از این میزان ۱۲ هزار و ۵۰۰ تن برداشت سویا انجام شده است، گفت: امسال برای کشت ۱۲ هزار هکتار سویا برنامه ریزی و بذر مورد نیاز از ارقام تَپور، سامان، ساری و امیر تامین شده است.
موسی خانی با اشاره به اینکه میزان بذر تامین شده برای کشت سویا در گلستان ۳۶۰ تن است، خاطرنشان کرد: متاسفانه کشت سویا تحت تاثیر کشت برنج قرار گرفته و به دلیل درآمدی که از کشت برنج عاید کشاورز می شود، زارعان مانند گذشته برای کشت سویا رغبت ندارند کشاورزان بدون اینکه میزان آب بر بودن برنج را در نظر بگیرند اقدام به کشت شالی می کنند در حالی که زراعت های کم آب بری مانند سویا، پنبه و آفتابگردان شاید نصف شالی آب مصرف کند اما برای کشاورزان معیشت و اقتصاد مهم تر است.
وی با تاکید بر اینکه ما اقدامات خود را برای تامین بذر، ترغیب کشاورزان به کشت سویا و برگزاری کلاس های آموزشی انجام دادیم، یادآور شد: تغییرات اقلیم و گرم شدن هوا بر روی تناژ دهی محصولات تاثیر بسیاری می گذارد و هر میزان دما افزایش پیدا کند جمعیت آفت نیز افزایش می یابد.
رییس اداره پنبه و دانه‌های روغنی جهاد کشاورزی گلستان گفت: با افزایش کشت شالی متاسفانه کشت سویا به سمت اراضی کم آب و دیم سوق داده شده است و همین امر نیز بر روی تناژ آن تاثیر می گذارد. سویا نیازمند چهار نوبت آبیاری است که اگر رسیدگی خوب از سوی کشاورزان وجود داشته باشد اراقام معرفی شده از سه الی چهار تن می تواند تناژ داشته باشد. قیمت سویا در سال جاری ۳۶ هزار تومان اعلام شده که نسبت به سال گذشته ۳۳ هزار تومان بوده و شاهد افزایش قیمت بوده ایم.